Met ingang van deze maand is de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) voor zelfstandigen zonder personeel afgeschaft. Per 1 mei wordt de relatie tussen opdrachtgevers en zzp’ers geregeld door de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). Het nieuwe systeem veroorzaakt vooralsnog vooral verwarring onder zowel opdrachtgevers als zzp’ers.
Met de nieuwe wetgeving verklaart het kabinet schijnzelfstandigheid de oorlog. In gevallen waar zzp’ers in de optiek van de Belastingdienst meer op werknemers dan op ondernemers lijken, kunnen voortaan forse boetes en naheffingen opgelegd worden. Waar onder de VAR schijnconstructies aan het licht kwamen, waren die boetes en naheffingen nog voor rekening van de opdrachtnemer en ging de opdrachtgever vrijuit. Onder de nieuwe wetgeving wordt de verantwoordelijkheid voor de opdrachtgever groter en komen de financiële gevolgen dus niet langer alleen op het bordje van de zzp’er terecht.
MISBRUIK VAN ARBEIDSKRACHT
Minister Asscher en de zijnen hopen daarmee het ‘misbruik van arbeidskracht’ een halt toe te roepen. Zij huldigen het standpunt dat zzp’ers die bijna fulltime voor een opdrachtgever werken, een arbeidsovereenkomst aangeboden moeten krijgen. Met alle bijbehorende plichten en risico’s wel te verstaan. En dat is nu precies de reden waarom ook deze opzet van het kabinet wederom finaal dreigt te mislukken. Een vaste arbeidsrelatie is tenslotte niet alleen erg duur, maar vooral ook bijzonder risicovol. Gevolg? Bedrijven besluiten de kennis van de zzp’ers in huis te houden door ze een payrollcontract of uitzendovereenkomst aan te bieden.
OVERGANGSJAAR
Dit jaar geldt overigens nog als een overgangsjaar; een periode waarin opdrachtgevers en zzp’ers de kans krijgen hun samenwerking zonder risico op boetes en naheffingen volgens de regels van de wet DBA in te richten. De fiscus heeft aangekondigd pas vanaf medio 2017 actief te gaan controleren of er stiekem toch geen schijnzelfstandigen aan het werk zijn. Ze richten hun focus daarbij vooral op grote bedrijven.
MODELOVEREENKOMSTEN
De VAR is vervangen door modelovereenkomsten tussen zzp’ers en hun opdrachtgevers die beide partijen meer duidelijkheid moeten verschaffen. Wanneer er met een goedgekeurde overeenkomst wordt samengewerkt, hoeven opdrachtgevers geen loonheffingen in te houden en te betalen. Bovendien lopen beide partijen dan geen risico op naheffingen en boetes. Naast de algemene overeenkomst bestaan er speciale modelovereenkomsten voor specifieke bedrijfstakken en beroepsgroepen. Als derde is er nog een individuele overeenkomst die door individuele opdrachtgevers en/of opdrachtnemers opgesteld kan worden om die vervolgens ter goedkeuring aan de Belastingdienst voor te leggen.
TOENAME REGELDRUK
Belangenorganisaties, intermediairs, individuele opdrachtgevers, zzp’ers en vakbonden zetten inmiddels grote vraagtekens bij de wet DBA. Ze ervaren een chronisch gebrek aan heldere informatie over het nieuwe systeem en vrezen daarnaast dat de regeldruk alleen maar verder toeneemt in plaats van afneemt.
BETERE BALANS ARBEIDSMARKT
Het is inmiddels luid en duidelijk dat de kloof tussen een vast dienstverband en zelfstandig ondernemerschap in de loop der jaren te groot is geworden. Om tot een betere balans op de arbeidsmarkt te komen, heeft het kabinet inmiddels de Sociaal Economische Raad (SER) ingeschakeld. Alle betrokken partijen hopen er vurig op dat de SER nog voor de verkiezingen met een unaniem advies komt dat tot een volledige heroriëntatie van de arbeidsmarkt gaat leiden. Op basis daarvan zou het volgende kabinet met oplossingen moeten komen die niet alleen gericht zijn op het beheer van de schatkist en het ontmoedigen van het zelfstandig ondernemerschap, maar die voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers nu eens een keer wél hout snijden.